Czy jest obowiązek wymiany opon na zimowe?

Sezonowa zmiana opon – czy to tylko kwestia rozsądku, czy prawny obowiązek?

Kiedy zbliża się listopad, wielu kierowców zaczyna zadawać sobie pytanie: czy wymiana opon na zimowe to jedynie kwestia bezpieczeństwa, czy też istnieje prawny obowiązek? W Polsce oraz innych krajach Europy przepisy w tej sprawie różnią się diametralnie – dlatego warto przyjrzeć się im bliżej.

W Polsce obowiązek opon zimowych nie jest jeszcze w pełni uregulowany w przepisach, ale rosnąca liczba kolizji w okresie zimowym pokazuje, jak istotne jest dostosowanie ogumienia do panujących warunków. Zimowe miesiące oznaczają nie tylko śnieg i lód, ale także temperatury poniżej 7 stopni Celsjusza, które wpływają na przyczepność.

Eksperci zalecają wymienić opony na zimowe już wtedy, gdy średnia dobowa temperatura spada poniżej wspomnianych 7 stopni. Dla wielu to nie kwestia przepisów, a zdrowego rozsądku – lepsza przyczepność to krótsza droga hamowania i mniejsze ryzyko wypadku.

Warto też pamiętać, że zły stan opon, a także jazda na nieodpowiednich oponach, może skutkować nie tylko zagrożeniem życia, ale również mandatem – w Polsce nawet do 500 zł, a za granicą – znacznie więcej.

Obowiązek zimowych opon w Polsce – co mówi prawo?

W Polsce obowiązek zmiany opon na zimowe nie jest jeszcze zapisany jako ogólny nakaz używania opon zimowych, ale w praktyce brak ich stosowania może być podstawą do nałożenia mandatu. Choć nie istnieje jednoznaczny obowiązek opon zimowych w Polsce, prawo wymaga, aby ogumienie było dostosowane do warunków panujących na drodze.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeśli w wyniku braku opony zimowej dojdzie do wypadku, to kierowca może zostać uznany za winnego niezachowania należytej ostrożności. Oznacza to, że mimo braku jasnego nakazu, obowiązek posiadania opon zimowych staje się pośrednio obowiązkowy.

Warto przypomnieć, że zimowe opony muszą mieć bieżnik o głębokości co najmniej 4 mm, a zalecana głębokość bieżnika opon zimowych to nawet 6 mm. Same opony powinny być oznaczone symbolem M+S lub mieć piktogram płatka śniegu.

Choć wymiana opon na zimowe nie jest jeszcze obowiązkowa w Polsce, to coraz częściej mówi się o zmianach w prawie. W 2024 roku Ministerstwo Infrastruktury zapowiedziało analizę przepisów pod kątem bezpieczeństwa w sezonie zimowym.

Wymiana opon w Europie – gdzie zimówki to obowiązek?

W krajach europejskich obowiązek stosowania opon zimowych jest zróżnicowany. Wymiana opon z letnich na zimowe to standard m.in. w Czechach, Austrii, Niemczech czy Skandynawii. Przepisy obowiązują tam często przez cały okres zimowy, np. od 1 listopada do 15 kwietnia.

W Niemczech obowiązek jazdy na oponach zimowych jest uzależniony od warunków na drodze. Kierowca musi mieć ogumienie zimowe zawsze, gdy występują zimowe warunki – śnieg, lód, gołoledź. Jazda na oponach letnich w takich warunkach grozi mandatem w wysokości nawet 60 euro i jednym punktem karnym.

W Austrii obowiązek obowiązuje od 1 listopada do 15 kwietnia, a w Czechach – od 1 listopada do 31 marca. We Francji od 2021 roku obowiązuje tzw. „Loi Montagne”, nakazujący stosowanie opon zimowych w określonych regionach górskich od 1 listopada do 31 marca. Niektóre kraje, jak Norwegia, dopuszczają również stosowanie opon z kolcami.

Tabela poniżej przedstawia wybrane kraje i terminy obowiązku:

Jak widać, obowiązek używania zimowych opon w niektórych krajach obowiązek jest bezwzględny, a w innych warunkowy. Niezależnie od tego, kierowca powinien zawsze dostosować ogumienie do warunków, w jakich planuje podróżować.

Czy całoroczne opony to dobra alternatywa?

Nie każdy chce lub może pozwolić sobie na sezonową zmianę opon na zimowe. Dla takich osób rozwiązaniem mogą być opony całoroczne. Ale czy są one równie skuteczne jak klasyczne zimowe opony?

Opony całoroczne są zaprojektowane tak, by radzić sobie zarówno z letnimi, jak i zimowymi w określonych warunkach. To wygoda, ale też kompromis. W surowych warunkach zimowych, takich jak intensywne opady śniegu, klasyczna opona zimowa nadal ma przewagę.

W krajach, gdzie obowiązek jazdy na zimówkach jest związany z konkretnymi parametrami, jak np. oznaczenia na oponach, opony całoroczne muszą spełniać te same normy co ogumienie zimowe. Oznacza to, że muszą mieć m.in. symbol 3PMSF – płatek śniegu na tle góry.

W Polsce nie ma przeciwwskazań do ich stosowania, o ile ich stan techniczny jest odpowiedni. Jednak bieżnik opony powinien być regularnie kontrolowany, szczególnie przed sezonem zimowym.

Mandaty, ryzyko i zdrowy rozsądek – co grozi za brak opon zimowych?

Choć w Polsce obowiązek jazdy na oponach zimowych nie jest zapisany wprost, to konsekwencje braku odpowiedniego ogumienia mogą być poważne. Mandat za jazdę na letnich oponach w zimowych warunkach może wynieść nawet 500 zł, ale to nie wszystko.

W razie kolizji, ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania, uznając, że kierowca nie dopełnił obowiązku dostosowania pojazdu do warunków panujących na drodze. A to już realna strata – zarówno finansowa, jak i prawna.

W innych krajach mandaty są często znacznie wyższe. W Austrii jazda na oponach zimowych jest obowiązkowa w sezonie, a za jej brak grozi kara nawet 5000 euro. W Czechach – od 1 listopada do 31 marca – jazda bez zimówek skutkuje grzywną do 2000 CZK.

Jak podkreśla Tomasz Kulik, instruktor techniki jazdy:

„Kierowca, który decyduje się jeździć zimą bez odpowiedniego ogumienia, naraża nie tylko siebie, ale i innych użytkowników drogi. Warto zadbać o właściwe opony, niezależnie od tego, czy istnieje obowiązek prawny.”

Kiedy najlepiej wymienić opony? Terminy, o których musisz pamiętać

Choć wiele osób zwleka do ostatniej chwili, eksperci są zgodni: wymienić opony na zimowe najlepiej jeszcze przed pierwszymi przymrozkami. Najbardziej zalecany okres to od 15 października do 15 listopada.

W krajach takich jak Słowacja czy Austria, obowiązek dotyczy okresu od 15 listopada do 15 kwietnia lub 1 listopada do 1 kwietnia. W Polsce zaleca się wymianę opon na zimowe od 1 listopada do 30 kwietnia, choć przepisy nie narzucają tego sztywno.

Nie warto jednak czekać na pierwszy śnieg – wtedy terminy u wulkanizatorów są napięte, a kolejki długie. Lepiej działać z wyprzedzeniem i zadbać o wymiany ogumienia już przy spadku temperatur poniżej 7 stopni Celsjusza.

Pamiętajmy, że obowiązek zmiany opon na zimowe to nie tylko kwestia przepisów, ale przede wszystkim bezpieczeństwa. A dobrze dobrane opony sezonowe to gwarancja stabilnej jazdy nawet w trudnych warunkach.